در دوران هنرستان، درس نقشه‌کشی صنعتی برای ما نامفهوم بود، چرا که اصلا نمی‌دانستیم نقشه کشی چیست. به همین دلیل معلم کار بلد و دلسوز آن دوران( حدود 14 سال پیش) من و سایر دوستانم را با سالیدورکس آشنا کرد. بیشتر شبیه به نقاشی بود اما خیلی جذاب و راحت با 3 نما، پرسپکتیو و … آشنا شدیم.

این مطلب را بخوانید: چگونه به نرم‌افزارهایی همانند کتیا و سالیدورکس مسلط شویم؟!

تاریخچه سالیدورکس

شرکت سالیدورکس در سال ۱۹۹۳ توسط یکی از فارغ التحصیلان مؤسسه تکنولوژی ماساچوست Massachusetts Institute of Technology بنام جان هرشتیک Jon Hirschtick تأسیس گردید. که اولین محصول خود را در سال ۱۹۹۵ بنام نرم‌افزار سالیدورکس 95 SolidWorks برای رقابت با نرم‌افزارهای مکانیکال دسکتاپ Mechanical Desktop و اینونتور Autodesk Inventor روانه بازار جهانی کرد.

ویژگی این نرم‌افزار قیمت پایین آن با دارا بودن قابلیت طراحی قابل رقابت با نرم‌افزارهای طراحی موجود در بازار جهانی بود. در سال ۱۹۹۷ شرکت فرانسوی داسو سیستم Dassault Systèmes که عمده شهرت آن عرضه نرم‌افزار قدرتمند و گران‌قیمت کتیا CATIA Software است با خرید سهام شرکت سالیدورکس SolidWorks Company به ارزش ۳۱ میلیون دلار آمریکا ۱۰۰ درصد سهام این شرکت را تا سال ۲۰۰۱ به نام خود کرد و با عرضه نرم‌افزار سالیدورکس SolidWorks Software در کنار نرم‌افزار کتیا CATIA Software بالاترین سهم را در میان شرکت‌های عرضه‌کننده نرم‌افزارهای طراحی سه بعدی و دومین بازار در میان شرکت‌های عرضه‌کننده نرم‌افزار طراحی دوبعدی و سه بعدی در جهان داراست.

رقبای اصلی شرکت داسو سیستم، شرکت اتودسک AutoDesk آمریکاست که با عرضه نرم‌افزارهای اتوکد AutoCAD, مکانیکال دسکتاپ Mechanical Desktop, اتودسک اینونتور AutoDesk Inventor و شرکت زیمنس پی ال ام Siemens PLM که با عرضه نرم‌افزارهای سالید اچ SolidEdge و NX Siemens سومین سهم را در بازار جهانی نرم‌افزارهای طراحی سه بعدی به خود اختصاص داده‌است. بنابراین یادگیری یکی از 2 نرم‌افزار سالیدورکس و کیا کتیا، یعنی اینکه شما در سطح 1 طراحی دنیا فعالیت می‌کنید.

شرکت سالیدورکس SolidWorks Company هم‌اکنون با مدیریت جیان پائولو Gian Paolo تحت نظارت شرکت داسو سیستم مدیریت می‌شود. در سالهای گذشته این شرکت توسط جان مک الن John McEleney و جف ری Jeff Ray به ترتیب از سالهای ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۷ و ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۱ تحت نظارت شرکت داسو سیستم مدیریت می‌شد آخرین نسخه این نرم‌افزار در زمان نگارش این مطلب، نسخه 2022 است که برقابلیت‌های پروژه محور بودن بیشتر تمرکز دارد.

سالیدورکس توسط بیش از ۸۰۰٬۰۰۰ نفر از طراحان و مهندسان مکانیک به صورت گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرد. کاربران سالیدورکس طیف وسیعی از کاربران خصوصی تا کارخانه‌های بزرگ را در بر می‌گیرند که پوشش دهنده بخش‌های اعظمی از بازار ساخت و تولید است. شرکت‌هایی همانند ایرباس، بوئینگ، داچیا، رنو، تسلا، دایمبر و… در طول تاریخ خود از این نرم‌افزار برای برخی طراحی‌ها بهره گرفته‌اند ولی نرم‌افزار اصلی این شرکت‌ها کتیاست.

سالیدورکس یک مدل‌ساز برای مدلسازی جامدات است که مبتنی بر پارا سالید بوده و از رویکرد پارامتری مبتنی بر ویژگی برای ساخت مدل‌ها و مونتاژها استفاده می‌کند. پارامتر به ثابت‌های اطلاق می‌شود که مقدار آن‌ها شکل یا هندسه مدل یا مونتاژ را تعیین می‌کند. پارامترها هم به صورت پارامترهای عددی نظیر طول خطوط یا قطر دایره بوده و هم به صورت قیدهای هندسی نظیر مماس، موازی، متقارب، هم مرکز و غیره هستند.

پارامترهای عددی می‌توانند از طریق استفاده روابط با یکدیگر مرتبط بوده که امکان برآورده ساختن خواسته‌های طراحی را فراهم می‌کند. خواسته‌های طراحی به این معناست که طراح مایل است تا مدل نسبت به تغییرات و به روز آوری‌ها به چه صورت پاسخ دهد. به عنوان مثال ممکن است که شما بخواهید تا سوراخ در یک قوطی بدون توجه به ابعاد و اندازه‌های قوطی همواره در بالای آن قرار گیرد.

سالیدورکس به شما اجازه می‌دهد تا سوراخ را به عنوان یک مشخصه در روی سطح تعریف نموده و بدون توجه به مشخصات قوطی که بعداً معلوم می‌گردد خواسته خود را برآورده سازید. مشخصات (Features) به عناصر اصلی سازنده قطعات اطلاق می‌شود. مشخصات اشکال و عملیاتی هستند که قطعه را به وجود می‌آوردند. مشخصات مبتنی بر شکل نظیر برآمدگی‌ها (Bosses)، سوراخ‌ها (Holes)و غیره معمولاً با یک نقشه دو بعدی یا سه بعدی آغاز می‌شوند.

کارکردن با این نرم‌افزار به دلیل رابط کاربری جذاب و محیط‌های کمتر، لذت‌بخش است در حالی که کتیا در تلاش است با تغییر ظاهر در ورژن‌های جدید خود، تا حدودی پویاتر و جذاب‌تر شود. نرم‌افزار Fusion 360 به تازگی در بازار سر و صدای زیادی کرده و در تلاش است بتواند با سالیدورکس رقابت کند که تاکنون موفق نبوده است.

رابط گرافیکی کاربری

Graphical User Interfacing به معنای رابط گرافیکی قوی میان کاربر و نرم‌افزار است و همان‌طور که گفته شد مقوله Interfacing در این نرم‌افزار به بهترین نحو ممکن طراحی شده‌است. وجود کادرهای محاوره‌ای که با قرار گرفتن روی هر آیکون برای کاربر ظاهر می‌شود، با توضیحی مختصر و مفید، کاربر را از عملکرد آن آگاه می‌سازد. از سال ۲۰۰۳ قرار گرفتن تمامی Dialog Boxها در قسمت سمت چپ پنجره نرم‌افزار به مرتب شدن پنجره‌ها، رعایت مراحل کاری هر فرایند (Wizard) و عدم گیج شدن کاربر بسیار کمک می‌کند. امکان وارد کردن اندازه‌ها به صورت مستقیم در محیط سه بعدی به هر واحدی که مایل باشید نیز باعث تسریع در عملکرد طراحی می‌شود، حتی در قسمت های وارد کردن اندازه، امکانات فراهم شده‌است تا کاربر بتواند از عبارات و توابع ریاضی نیز استفاده کند.

مواردی مانند پشتیبانی بیش از ۱۰ زبان و وجود اشکال و آیکون‌های مناسب و هدفمند و پس زمینه آبی رنگ این نرم‌افزار باعث شده‌است تا ظاهر این نرم‌افزار از شکل یک نرم‌افزار مهندسی خشک مانند MDT کاملاً خارج شده و به یک محیط جذاب برای کاربر تبدیل شود.

Mechanical Design Automationسیستمی است که از طراحی و ساخت تا مونتاژ و تولید، از سفارش‌ها تا بازاریابی و… را شامل می‌شود و با کوچکترین تغییری در هر مرحله مانند یک موج به تمامی قسمت‌های دیگر انتقال می‌یابد. به این مکانیزم، سیستم اتوماسیون طراحی مکانیکی گفته می‌شود. امروزه نرم‌افزارهای طراحی تنها برای ساخت یک مدل سه بعدی در کامپیوتر به کار نمی‌رود بلکه به منظور طراحی یک قطعه مکانیکی در چارچوب یک سیستم فعال و شناور و کاملاً متغیر با معادلات مکانیکی استفاده می‌شود و قابلیت اعمال تمامی فاکتورهای اصلی و جانبی محیطی را روی سیستم داراست.

محیط‌های سالیدورکس

نرم‌افزار سالیدورکس دارای ۳ محیط اصلی می‌باشد که عبارتند از:

1. قطعه(Part)
2. مونتاژ(Assembly)
3. نقشه‌کشی(Drawing)

نرم‌افزار سالیدورکس دارای چندین محیط فرعی می‌باشد که عبارتند از:

1. طراحی سطوح(surface)
2. ورق‌کاری(sheetmetal)
3. طراحی سازه ها(weldment)
4. طراحی قالب تزریق پلاستیک(mold design)
5. و…

در بخش تحلیل سالیدورکس، شما می‌توانید با سرعت زیاد اما به مراتب کیفیت و دقت کمتر نسبت به نرم‌افزارهای تخصصی آنالیز همانند انسیس و آباکوس، قطعه را تحلیل کنید تا رفتار و شکل مدل طراحی شده در برابر نیروها را مورد بررسی قرار دهید. البته برای کسانی که با سایر بخش‌های این نرم‌افزار کار می‌کنند، دانش آنالیز می‌تواند یک نقطه قوت باشد.

یادگیری نرم‌افزارها به چند مرحله تقسیم می‌شود. در سطح مقدماتی 3 ماه و در سطح پیشرفته شما 3 ماه زمان نیاز دارید تا بتوانید محیط‌های سالیدورکس را یاد بگیرید. اما برای تسلط به این نرم‌افزار باید چندسالی مدااوم با آن کار کنید. البته برای استخدام در شرکت‌ها همان 6 ماه آموزش کافیست.